Stof

Wie ben je als je de stofjes in je lichaam weglaat? Wie of wat ben je überhaupt zonder lichaam?  En wat doen we hier in godsnaam?  De uitwerking van de prednison op mijn persoonlijkheid werpt voor mij weer nieuw licht op deze kwesties. We denken altijd graag dat we lekker gaan door ons goede karakter, maar of dat zo is, is maar zeer de vraag. Ons gedrag en onze prestaties worden door zoveel meer bepaald dan onze wilskracht. Wat heb je meegemaakt, wat is je geleerd toen je klein was, welke goede en slechte ervaringen heb je en: wat doet je lijf?

Toen ik antidepressiva ging slikken, heb ik letterlijk aan den lijve ondervonden hoe een chemisch stofje een wereld van verschil kan maken in je beleving, de dingen die je doen gaat, de nieuwe ervaringen die je daarmee op kunt doen en hoe die zodoende je leven in een andere richting beginnen te stuwen. Ik had in de voorbije jaren al heel veel en hard gewerkt om me beter te voelen en het makkelijker te krijgen. Dat was ook wel enigszins gelukt hoor. Maar geen van de dingen die ik ondernomen had, resulteerden in het krachtige effect dat de antidepressiva op me hadden. Het was of iemand het licht aanknipte, zo simpel was het. Alles voelde lichter, ik had meer energie, was liever, blijer en geduldiger en fietste ineens zonder problemen drie keer in de week 20 km heen en terug naar mijn werk.

Was ik plotseling een beter persoon geworden? Nee natuurlijk niet. In zekere zin stond de ‘moeilijke’ Jolien veel meer te prijzen. Elke dag weer tegen de klippen op het leven volbrengen is knapper dan happy-go-lucky leuk meedoen. En toch lijkt de blije Jolien op het eerste gezicht bewonderenswaardiger. Wat goed van je dat je elke dag zo ver naar je werk fietst, wat werk je hard, wat heb je veel discipline, wat ben je prettig gezelschap, wat heb je veel ruimte voor een ander, wat ben je hulpvaardig, wat ben je een gezellige moeder. Terwijl me dat allemaal veel minder moeite kostte dan mijn op het oog misschien ‘mindere’ prestaties van daarvoor. Driedubbele winst dus: blijer, betere resultaten met minder inspanning en meer waardering. Is dat eerlijk?

Nee.

Jezus zei het al: Wie heeft zal gegeven worden en wel in overvloed, maar wie niets heeft, hem zal zelfs wat hij heeft nog worden ontnomen. Daarmee schijnt hij bedoeld te hebben, dat wie naar zijn woord leeft veel goeds mag verwachten. Maar het lijkt wel een soort natuurwet: je zit óf in de opwaartse spiraal,  óf in de neerwaartse. En het moet je maar net lukken om dat ene treetje te vinden dat je het opstapje naar de opgaande beweging geeft. En anders wordt het verdomde moeilijk om de weg naar boven ooit te vinden.

Door de prednison heb ik nu tien keer meer energie, kan ik meer, doe ik meer, heb ik dus meer om trots op en tevreden over te zijn, word ik blijer, krijg ik nog meer energie. Het slaat over op mijn omgeving, want een vrolijk iemand maakt anderen vrolijk. Hij die heeft, wordt gegeven. In overvloed. Ik vind dit zoiets mafs. Stom ontwerp, zeg ik altijd. Het zal ergens toe dienen, maar ik zie het niet vanuit mijn nederige plekje in het universum.

Prednison. Door de pillen ben ik zo gek als een garnaal, wat mij zeer in de weg zit bij het uitvoeren van mijn werkgerelateerde taken. Maar er tekenen zich ook andere, positieve en ik mag wel zeggen nogal verrassende veranderingen af. Zo ben ik tegenwoordig een logistiek wonder in de keuken. Iedereen die mij wat beter kent, weet dat dit niet zomaar een terloopse mededeling is. Het is godsamme een waar mirakel. Een oude grap van vriendin Isabel en mij is dat wij samen een restaurant gaan beginnen. Zij voor het dienstbare, sociale en handige gedeelte in de bediening, en ik in de keuken voor de logistiek en de kwaliteitsgerechten. Dat restaurant zou heel erg beroemd worden, maar niet op een goede manier.

Ik vergeet momenteel alles en ik snap niks. Dat vat de boel voor nu wel zo’n beetje samen. Ik gids schoonzus Cindy bij het inparkeren met droge ogen tegen een andere auto aan. Dat belooft dus niet veel goeds als ze mij op een avond alleen achterlaat in mijn keuken met instructies voor het vervolg van een half opgestarte bereiding van het avondeten voor negen man. Zelf moet ze enkele van onze mannelijke familieleden ophalen na een whiskyproeverij. Tevreden over een geslaagd uitje en blij van de whisky verheugt zwager Joep zich in de auto al overmoedig op het eten dat bij thuiskomst klaar zal staan. ‘Nou,’ zegt Cindy, de verwachtingen temperend, ‘ik zou er niet helemaal op rekenen.’ Ze kent mij langer dan vandaag en weet nogal goed welke extra makkes mij op dit moment parten spelen.

Ze is dan ook niet voorbereid op wat ze aantreft bij thuiskomst. De tafel staat midden in de kamer klaar,  keurig gedekt voor negen personen. Bijna alle pannen staan er al op en de pannen die nog op het vuur pruttelen, bevinden zich in de afrondende fase. Het is eenvoudig eten hoor, dat wel, maar met best veel verschillende dingen in verband met voor ieder wat wils. Drie soorten vlees met allemaal een eigen bereidingstijd, een grote pan broccoli, sla met the works, gierst voor de mensen die hechten aan iets gezonds (weliswaar uit de magnetron, maar toch) en friet uit de frituur voor de vetjakkers. Allemaal min of meer gelijktijdig, binnen een alleszins redelijke termijn, klaar en gewoon gelukt, als in goed eetbaar zeg maar. Zonder verkokingen, aanbrandsels of uitgeschoten zoutlawines.  En dat met zes of zeven kinderen tussen de vier en de twaalf op het erf. Downright baffling, mag ik wel zeggen.

Cindy moet even bijkomen van dit tafereel. En ik kijk verbaasd om me heen. Wie ben ik in godsnaam nou eigenlijk nog, vraag ik me voor de zoveelste keer in de afgelopen maanden af. Ik beland in een ernstige identiteitscrisis. En voor wie denkt dat dit een incident is, er zijn meer wapenfeiten. Omdat heel Nederland al een week zat te barbecueën als gevolg van het warme weer, was de kruidenboter bij alle supermarkten in de wijde omtrek al een paar dagen uitverkocht. Dus maakte ik op de verjaardag van Erik tussendoor, uit mijn hoofd en volledig uit de losse pols 250 gram verse kruidenboter die overheerlijk gevonden werd door alle aanwezigen. En aan het eind van de avond dus ook schoon op was. Huh??

Waarom dit precies zo gaat, ik weet het niet. Misschien ben ik meer ontspannen en heb ik daardoor meer overzicht, doe ik meer vanzelf de goede dingen. In de keuken dan hè. Verder ben ik gewoon een gevaar voor de samenleving. Maar goed, ik geniet er maar van. Zeker is wel dat onze energie, positief of negatief, beïnvloed wordt door de chemie in onze lichamen.

Mijn vriend Gil Hedley, self made patholoog en theologisch ethicus (zie mijn post over The Fuzz), zegt het volgende over de wisselwerking van het stoffelijke met het goddelijke: ‘Het beeld van het gewijde hart […] vertegenwoordigt voor mij de eenheid die onze lichamen van vlees en bloed vormen met het goddelijke, vertegenwoordigt voor mij de heiligheid van belichaamd leven. Na jarenlang geloofd te hebben dat, om heiligheid te bereiken, ik mijn lijf moest overwinnen, ‘weg moest komen uit mijn lichaam’, realiseerde ik me dat hetgeen me te doen staat is: het ongelooflijke geschenk waarderen dat mijn lichaam is.’

Dit universum, dit leven, dit lichaam. Zorg er goed voor. Wees blij als je lekker gaat. Wees tevreden met wat je bereikt gezien de inspanning die je levert. En heb clementie met een ander die het minder goed voor elkaar heeft of moeite heeft om dingen bij te benen. En je weet het hè: die ander, dat ben je zelf. Want nu heb ik kanker, de volgende keer ben jij het misschien. Nu ben ik de geluksvogel zonder uitzaaiingen en leef ik mee met anderen die het minder troffen, maar het leven ontvouwt zich en je kunt zomaar ineens in de schoenen van de ander komen te staan. We zijn echt één met God en met elkaar, daar ben ik van overtuigd. Doe dus wat je kan om het leven te verrijken, voor jezelf en de ander. Zolang je hier bent.